این روزها بسیاری از هموطنان ما مشغول فکر کردن به مهاجرت هستند یا برنامه‌شان را عملی کردند و در حال رفتن هستند. از آن‌جایی که داشتن درآمد دلاری (یا حداقل ارزی) در یک کشور نزدیک و همسایه با قابلیت رفت و آمد آسان شرایط بسیار مناسبی است، مهاجرت کاری به ترکیه یکی از پرطرفدارترین گزینه‌هاست. اگر مهاجرت کاری به این کشور را در نظر دارید، احتمالا یکی دو بار آن را در گوگل سرچ کرده‌اید. این مطلب یک راهنمای جامع است برای شناختن مفهوم مهاجرت کاری به این کشور همسایه و شرایط و گزینه‌های پیش رو برای هر کدام از ما. برای گرفتن مشورت مهاجرتی یا فهرست مدارک مورد نیاز، باید به منابع دیگر مراجعه کنید.
انواع ویزای کاری ترکیه
ویزای کاری (Working Visa) در ترکیه چند نوع مختلف دارد که اگر قصد مهاجرت کاری و در نهایت دریافت اقامت ترکیه را دارید، باید آن‌ها را بشناسید:
- اهداف خاص کاری (Special Employment Purpose) که شامل آفرهای متفاوت کار است.
- سخنرانان، اساتید دانشگاه و فرهنگیان (Assigned Lecturers/Academics)
- هنرمندان (Assigned Artists)
- فریلنسرها (Assigned Free Zone Workers)
- روزنامه‌نگاران (Assigned Journalists)
- ورزشکاران و مربیان (Assigned Sportsperson)
- مونتاژکاران، تعمیرکاران و متخصصان فنی و حرفه‌ای (Montage and Repairman Purposes)
مهاجرت به ترکیه با وورک پرمیت یا اجازه کار شروع می‌شود
وورک پرمیت (Work Permit) مجوزی است که غیرترکیه‌ای‌ها برای کار در ترکیه باید دریافت کنند (در کنار آن ویزای کاری). قانون کار خاصی که در مارس سال 2003 در این کشور تصویب شد، پایه‌هایی اساسی در شرایط مهاجرت به ترکیه گذاشت. یکی از مهمترین تغییرات این بود که اختیار صدور اجاره کار به دست وزارت کار و امنیت اجتماعی افتاد. این قانون جدید، مجوزهای کار (که در واقع همان سند مهاجرت کاری به ترکیه هستند) را به چهار نوع تقسیم می‌کند:
- مدت‌دار یا قطعی (definite): معمولا نهایتا یک‌ساله صادر می‌شود و به مسائلی مثل بازار کار و موقعی شغلی بستگی دارد. با این حال باید بدانید که این مجوز کار ممکن است تا سه سال هم (تحت شرایط خاصی) تمدید شود. بیشتر افرادی که با آفر شغلی از کشورهای خارجی به دنبال اقامت ترکیه هستند، از این نوع مجوز شروع می‌کنند.
- غیرقطعی (Indefinite): معمولا اگر هشت سال به صورت قانونی و بدون وقفه در ترکیه زندگی کرده باشید، یا شش سال در این کشور سابقه کار داشته باشید میتوانید این نوع خاص مجوز را دریافت کنید. این نوع مجوز هیچ شرط و شروطی ندارد و تنها پلیس ترکیه باید حسن سابقه شما را تایید کند.
- مستقل (Independent): این نوع مجوز به افرادی داده می‌شود که خارجی هستند اما به صورت قانونی و بدون وقفه پنج سال در ترکیه زندگی کرده‌اند.
- استثنائی (Exceptional): در بعضی از موارد، مهاجرت به ترکیه با مجوزهایی ممکن می‌شود که از قوانین عادی پیروی نمیکنند. این استثناها عبارت‌اند از:
- شهروندان غیرترکیه که با شهروندان ترکیه ازدواج کرده و با همسرشان در این کشور زندگی می‌کنند (به صورت قانونی). با این وجود در صورت طلاق زیر سه سال بعد از ازدواج، مجوز کار باطل خواهد شد.
- شهروندان غیرترکیه که به صورت ثابت در ترکیه زندگی می‌کنند.
- شهروندانی که اقامت ترکیه خود را از دست دادهاند (تحت مصوبه‌های خاص)
- شهروندان غیرترکیه که درس خود را در این کشور تمام کرده‌اند.
- شهروندان کشورهای اتحادیه اروپا و همسر و فرزندانشان
قبل از اقدام به مهاجرت کاری به ترکیه و اپلای کردن برای ویزای کاری، بهتر است نگاهی به قوانین کار این کشور بیاندازید و با یک مشاور خبره هم مشورت کنید. سازمان‌ها و شرکت‌هایی که برای شما اجازه کار صادر می‌کنند، رزومه و مهارتهای فنی و دانش شما را در نظر میگیرند. این نکته مهم را هم فراموش نکنید که هر فردی با یک بلیط و پاسپورت میتواند به ترکیه برود، آن‌جا ساکن شود و شروع به کار فریلنس کند. اما این نوع مهاجرت به ترکیه، مهاجرت کاری نیست و باید برای دریافت اقامت رسمی این کشور، کارتان را به شکلی ثبت کنید (حتی همان کار فریلنس را).
دریافت اقامت ترکیه از راه کاری
همان‌طور که گفتیم برای دریافت اقامت ترکیه باید به شکلی رسمی در این کشور کار کنید. این «کار» ممکن است در هر سطحی و با هر دانشی باشد، فقط کافی است که از قوانین پیروی کنید و به صورت رسمی مشغول باشید. پنج سال و هشت سال، دو مدت زمان مهم هستند که باید قبل از دریافت اقامت دائمی در کشور ترکیه کار کرده باشید و بهتر است قبل از اقدام به مهاجرت کاری، حتما به صورتی واقع‌بینانه این اعداد را بررسی کنید. نسبت درآمد مشاغل مختلف در ترکیه، تا حدود زیادی مشابه به دیگر کشورهای دنیاست. یعنی مشاغل مربوط به برنامه‌نویسی و داده به صورت کلی رو به پیشرفت هستند و فرهنگ کار فریلنس هم در حال جا افتادن است. با این حال فهرست مشاغل مورد نیاز، شامل موارد دیگری هم هست که چترِ مهاجرت کاری به ترکیه را بسیار گسترده‌تر از تصور خیلی از ما خواهد کرد. بعضی از این مشاغل عبارت‌اند از:
- مهندس مکانیک
- مهندس عمران
- مدیر پروژه (دیجیتال و غیردیجیتال)
- مدیریت بازاریابی
- گارسونی
- بسته‌بندی پوشاک
- آشپزی و کار اشپزخانه
- نجاری
- کفاشی
- خیاطی
- آرایشگری
- حسابداری
- مهمانداری کشتی
- منشی‌گری
- کار در هتل
- تور لیدری
یک نگاه واقع‌گرایانه به بازار کار ترکیه
اگر مهاجرت به ترکیه در برنامه‌های آینده شماست، بد نیست که به صورتی واقعی به اقتصاد و وضعیت ارز این کشور هم نگاهی بیاندازید. در ترکیه چیزهای زیادی نسبت به قرن بیستم تغییر کرده‌اند و این کشور، پیشرفته و امروزی است (حداقل به نسبت منطقه). ارزش لیر نسبت به ریال و تومان در دنیا بالاست اما در سال 2021 به شدت افت کرده و چند پله پایینتر افتاده. در اثر همین کاهش ارزش، تورم در ترکیه بالا رفته است و ممکن است در شرایط کاری (و جذب نیرو و در پی آن قوانین مهاجرت به ترکیه) هم تغییراتی گسترده به وجود بیاید. پاسپورت ترکیه پاسپورتی نسبتا ارزشمند است (با رتبه 40) و با دریافت اقامت ترکیه و در نهایت پاسپورت، میتوانید به بسیاری از کشورها بدون دردسر سفر کنید.
